فهرست مطالب

نشریه تحلیل های اقتصادی توسعه ایران
سال سوم شماره 1 (پیاپی 6، بهار 1394)

  • تاریخ انتشار: 1394/03/25
  • تعداد عناوین: 6
|
  • فقر کودک با تاکید بر اشتغال و اوقات فراغت: مطالعه موردی شهر تهران-1390
    حسین راغفر، فاطمه یوسفوند* صفحات 9-36
    نظر به نقش سرنوشت ساز کودکان به عنوان سرمایه های آتی هر جامعه، فقر کودکان دارای اهمیت ویژه ای است و از این رو، پژوهش حاضر به بررسی فقر کودکان در دو بعد اشتغال و اوقات فراغت پرداخته است.
    با استفاده از داده های «طرح سنجش عدالت در شهر» برای سال 1390، ابتدا نرخ فقر کودکان برای مناطق 22 گانه و نواحی 5 گانه شهر تهران محاسبه و سپس با تخمین مدل لاجیت، مهمترین عوامل موثر بر فقر کودکان شناسایی شده است.
    یافته ها نشان می دهد بیشترین نرخ اشتغال کودکان در جنوب تهران (99/1%) و منطقه 15 (46/3%) است. محرومیت آموزشی و افزایش سن سرپرست خانوار، وجود ناامنی غذایی، سکونت در جنوب و شرق شهر تهران، از مهمترین عوامل اشتغال کودکان هستند. هر کودک زیر 18 سال، در جنوب شهر تهران ماهانه 4781 تومان و در منطقه 17 ماهانه 2457 تومان هزینه فرهنگی تفریحی دارد. در شاخص کتاب غیر درسی برای کودکان زیر 6 سال، کودکان شرق تهران (76/26%) و منطقه 15 (11/57%) بیشترین محرومیت را دارند. محرومیت آموزشی و بیکار بودن سرپرست خانوار، وجود فرد معتاد، فرد معلول و ناامنی غذایی در خانوار و سکونت در شرق شهر تهران، از مهمترین عوامل ایجاد فقر فراغتی هستند.
    کلیدواژگان: فقر، اشتغال، اوقات فراغت، کودکان، تهران
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تاثیر فساد بر کارایی مصرف انرژی در چارچوب ملاحظات اقتصاد سیاسی
    محمد برکان*، عبدالرسول قاسمی، تیمور محمدی صفحات 37-66
    نگرانی ها در مورد تقاضای بالای انرژی باعث شده دولت ها با انگیزه های مختلفی مانند بهبود فعالیت های رقابتی تجاری و صنعتی، امنیت انرژی، بهبود محیط زندگی و در نهایت توسعه اقتصادی به دنبال استفاده کارآمد از انرژی و ارتقای کارایی آن باشند. از آنجا که مطالعات تجربی بر اهمیت نقش فساد در سرمایه گذاری ها، رشد و سیاست های زیست محیطی تاکید داشته اند، مطالعه سیاست های انرژی در کنار اهمیت زیست محیطی و ژئوپلیتیک ویژه ای که دارند، بررسی ارتباط آن با فساد چندان خالی از فایده نبوده است؛ از این رو هدف اصلی این پژوهش نیز مطالعه تاثیر فساد بر کارایی انرژی 57 کشور منتخب جهان (شامل کشورهای منتخب OECD و دارای منابع نفتی غیر OECD) در دوره 2002 تا 2011 است. در تحلیل پژوهش از رهیافت سنجی داده های تابلویی پویای حداقل گشتاورهای تعمیم یافته استفاده کرده ایم. نتایج پژوهش نشان می دهد که فساد، تاثیر معنادار منفی بر کارایی انرژی به همراه داشته است. با توجه به این که مقوله انرژی از مصادیق شکست بازار به شمار رفته است، بنابراین، دولت ها در کنار مجموعه برنامه هایی که برای ارتقای کارایی انرژی دنبال دارند، می بایست محدودیت هایی از طریق فضای سیاسی و اجتماعی جامعه بر نظام بروکراسی اداری تحمیل کنند، تا مانع سوءاستفاده سیاستمداران و کارمندان از قدرت اداری شان شود. مصونیت و آزادی ابزارهای رسانه ای و مطبوعات در مطرح کردن گزارش ها و تخطی ها از مقررات باعث می شود که گروه های مختلف سیاسی برای نظارت و افشای فساد، انگیزه و آزادی عمل داشته باشند؛ که در نهایت، هزینه فرصت وقوع جرایم را افزایش خواهد داد که می تواند اجرای بهتر برنامه کارایی انرژی را به همراه داشته باشد.
    کلیدواژگان: فساد، اقتصاد سیاسی، شدت مصرف انرژی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بررسی رابطه بین حقوق مالکیت فکری و توسعه (کشورهای منتخب در حال توسعه و توسعه یافته)
    ریحانه خانی *، زهرا نصراللهی صفحات 67-93
    برای دستیابی به اقتصاد دانش بنیان، می باید شرایط لازم برای ابداع و نوآوری فراهم شود تا توانایی تبدیل ایده ها به محصولات از طریق سرمایه گذاری و تولید محصولات جدید ایجاد شود. از این رو، یکی از ابزارهای زمینه ساز رشد خلاقیت و نوآوری در یک کشور، حمایت از حقوق مالکیت فکری است و نقش مهم حقوق مالکیت فکری در تجارت، سرمایه گذاری و روابط اقتصادی رو به رشد بر کسی پوشیده نیست.
    در این مقاله، علاوه بر بررسی رابطه بین حقوق مالکیت فکری و سطح توسعه یافتگی کشورها، شناخت عوامل موثر بر حفاظت از حقوق مالکیت فکری نیز مورد واکاوی قرار می گیرد.
    نتایج تحقیق نشان می دهد که رابطه U شکل بین شاخص حقوق مالکیت فکری و سطح توسعه یافتگی در هر دو نمونه کشورها (توسعه یافته و در حال توسعه) وجود دارد. اگرچه متغیر سرمایه انسانی و متغیر باز بودن تجاری در هر دو نمونه کشورها از جمله مهمترین عوامل تاثیرگذار بر حقوق مالکیت فکری به شمار می روند؛ ولی متغیر آزادی اقتصادی، رابطه معکوسی با حقوق مالکیت فکری در کشورهای در حال توسعه دارد.
    کلیدواژگان: توسعه، حقوق مالکیت فکری، نوآوری
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • توان ویژگی های بانکها در تبیین نسبت مطالبات غیرجاری
    شهناز مشایخ، مینا مقدسی نیکجه* صفحات 95-115
    بخش بانکداری یکی از مهمترین بخشهای اقتصادی هر کشور است. پورتفوی وامهای پرداختی بانکها مهمترین دارایی آنها است و سود وامها بخش عمده درآمدهای بانکها را تشکیل می دهند. کیفیت وامها یکی از معیارهای مهم سنجش عملکرد و ثبات مالی بانکها می باشد. بنابراین نسبت مطالبات غیرجاری، یک معیار مهم سلامت مالی آنها است.
    در این پژوهش، توان متغیرهای خاص بانکها در تبیین نسبت مطالبات غیرجاری آنها مورد بررسی قرار گرفته و از اطلاعات 14 بانک خصوصی و دولتی (بانکهای غیرتخصصی) برای سالهای 1388 تا 1392 استفاده شده و رابطه میان نسبت ناکارآیی، سودآوری (بازده حقوق صاحبان سهام)، اندازه، نسبت حقوق صاحبان سهام به دارایی، سپرده به دارایی، سرمایه گذاری ها و مشارکت ها به دارایی و درآمدهای غیرتسهیلاتی به جمع درآمد و نسبت مطالبات غیرجاری، با استفاده از روش رگرسیون داده های پانلی و EGLS مورد بررسی قرار گرفته است.
    نتایج نشان داد که میان نسبتهای ناکارآیی، سرمایه گذاری ها و مشارکت ها به دارایی و درآمدهای غیرتسهیلاتی به جمع درآمد و نسبت مطالبات غیرجاری، رابطه مثبت و معنادار، و میان اندازه و نسبت سپرده به دارایی و نسبت مطالبات غیرجاری، رابطه منفی و معناداری وجود دارد.
    کلیدواژگان: نسبت مطالبات غیرجاری، متغیرهای خاص بانکها، روش داده های پانلی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • بیمه و جهانی شدن: مطالعه موردی کشورهای گروه D8: علیت گرنجری تلفیقی مبتنی بر بوت استراپ
    شهرام فتاحی، ابوالقاسم گل خندان* صفحات 117-142
    در این پژوهش، به بررسی رابطه علیت بین بیمه و جهانی شدن در کشورهای گروه D8 ، با تمرکز بر تحلیل خاص هر کشور در دوره 2011-1999 می پردازیم. به این منظور از متغیرهای ضریب نفوذ بیمه (به عنوان شاخص فعالیت بیمه)، شاخص جهانی شدن KOF (به عنوان شاخص جهانی شدن) و رشد اقتصادی (به عنوان متغیر کنترل) استفاده کرده ایم. روش استفاده شده در این مطالعه نیز بر اساس آزمون علیت تلفیقی ارائه شده توسط کونیا (2006) است. این آزمون مبتنی بر رگرسیون های به ظاهر نامرتبط (SUR) و آزمون های والد با مقادیر بحرانی بوت استرپ ویژه هر کشور است. نتایج تجربی نشان دهنده رابطه علیت دوطرفه بین بیمه و جهانی شدن برای کشورهای مالزی و اندونزی، رابطه علیت یک طرفه از سمت جهانی شدن به بیمه برای کشورهای ایران، ترکیه و بنگلادش و نبود رابطه علیت بین بیمه و جهانی شدن برای کشورهای نیجریه، مصر و پاکستان است. بر این اساس، می توان گفت که جهت رابطه علیت بین بیمه و جهانی شدنی در بین کشورهای مختلف گروه D8 بسته به شرایط خاص حاکم بر آنها، یکسان نیست.
    کلیدواژگان: بیمه، جهانی شدن، بوت استراپ، کشورهای گروه D8، عدم تجانس و وابستگی مقطعی
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
  • تحلیل تجربی نوسانات قیمت نفت و نرخ ارز بر رشد اقتصادی در ایران
    نینا میرانی *، زینب برادران خانیان، محمدرضا سلمانی بیشک صفحات 143-166
    رشد اقتصادی در هر کشوری شاخص پیشرفت آن کشور محسوب شده و از اهمیت خاصی در اقتصاد برخوردار است. در نتیجه، بررسی عوامل موثر بر آن برای اقتصاد هر کشور، به عنوان یکی از متغیرهای مهم تلقی می شود. اقتصاد مقاومتی به معنای مجموعه اصولی است که با رعایت آنها، حتی در شرایط تحریم می توان شکوفایی اقتصاد کشور را حفظ نمود. بنابراین با توجه به اینکه بازار جهانی نفت و بازار نرخ ارز در ایران در طول تقریبا چهار دهه گذشته بسیار پرنوسان بوده و تحریم های اقتصادی یک جانبه آمریکا و غرب علیه جمهوری اسلامی ایران بر این نوسانات تاثیر بسزایی داشته، شناخت نحوه و شدت تاثیرگذاری تکانه های نفتی و ارزی بر اقتصاد ایران حائز اهمیت است. در این راستا، این مطالعه به بررسی ارتباط بین نوسانات قیمت نفت، نوسانات نرخ ارز و پیامدهای تحریم اقتصادی بر تولید ناخالص داخلی ایران بر اساس داده های سری زمانی سالانه اقتصاد ایران طی دوره زمانی سال 1350 تا 1391 می پردازد. به این منظور، ابتدا شاخص نااطمینانی ناشی از نوسانات قیمت نفت و نرخ ارز با استفاده از مدل گارچ برآورد، سپس روابط متقابل متغیرهای مدل با استفاده از مدل خود توضیح برداری، بررسی، و در ادامه، رابطه بلندمدت بین متغیرها نیز با استفاده از مدل هم انباشتگی جوهانسن- جوسیلیوس استخراج شده است. نتایج تخمین نشان می دهد که در بلندمدت، نوسانات قیمت نفت و نوسانات نرخ ارز، دارای اثر منفی بر تولید ناخالص داخلی، و همگرا می باشد.
    کلیدواژگان: نوسانات قیمت نفت، نوسانات نرخ ارز، تولید ناخالص داخلی، الگوی اقتصاد مقاومتی، مدل گارچ
    چکیده مشاهده متن زبان: فارسی
|
  • Child Poverty with Emphasis on Employment and Leisure Time: A Case Study of Tehran in 2011
    Hossein Raghfar, Fatemeh Yusefvand * Pages 9-36
    Due to the crucial role of child as the future capital of any society, children’ poverty is of special importance. Therefore, this study investigates children’ poverty with emphasis on employment and leisure time. Using data on “Urban Heart” project for 2011, the children’ poverty rate has been calculated for districts of Tehran, and then the most important factors affecting children’ poverty have been identified by estimating the Logit model. Findings show that the highest rate of children employment belongs to the south of Tehran (1.99%) and the 15th district (3.46%). Deprivation of education and increasing age of head of household, food insecurity, habitation in the south and east parts of Tehran are the most important determinants of children employment. Every child under the 18 years spends monthly 47810 Iranian Rials in south of Tehran and 24570 Iranian Rials in district 17 for cultural and recreational services.
    In terms of index of non-text books for children under 6 years old, children in east of Tehran with 26.76%, and in district 15 with 57.11% have the most deprivation rates. Deprivation of education, unemployment of head of household, existence of addicted and disabled persons in the family, food insecurity in household, and habitation in east of Tehran are the most important factors of leisure poverty.
    Keywords: Poverty, Employment, Leisure Time, Children, Tehran
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Impact of Corruption on Energy Efficiency from the Political Economy Viewpoint
    Mohammad Barakan*, Abdolrasoul Ghasemi, Teymoor Mohammadi Pages 37-66
    Concerns about higher energy demand have led governments to have different motivations such as improving the trade and industrial competitiveness, energy security, improvement in living environment and finally economic development and to follow the efficient use of energy. Since empirical studies have emphasized on the role of corruption in the investment, growth and environmental policies, the study of energy policies and their environmental and geopolitical importance has also been fruitful. The main purpose of this research is to study the impact of corruption on energy efficiency across 57 selected countries including OECD and oil-rich non-OECD members over the period 2002 to 2011. We used the Dynamic panel data analysis of Generalized Method of Moments approach. The results demonstrate that corruption affects significantly and negatively energy efficiency. Since energy policy is an example of market failure, hence, in order to enhancing energy efficiency, the governments should impose restrictions on administrative bureaucracy with the aim of preventing abuse of power by politicians, and governmental employees. Immunity and freedom of the press and media in addressing violations of regulations not only make different political groups to monitor and expose corruption but also increase the opportunity cost of crime. As a result, the implementation of energy efficiency programs can be improved.
    Keywords: Corruption, Political Economy, Energy Intensity
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Relationship between Intellectual Property Rights and Economic Development in the Selected Developing and Developed Countries
    Reihaneh Khani *, Zahra Nasrollahi Pages 67-93
    In line with a knowledge-based economy, the requirements for innovation should be provided in order to turn ideas into products through investment and creation of new products. Thus, protection of intellectual property rights at national level is one of the leading tools of creativity and innovation. The intellectual property rights play significant roles in trade, investment and economic ties. This paper identifies factors affecting protection of intellectual property rights, and investigates the relationship between intellectual property rights and the level of development of countries. The results show that there is a U-shaped relationship between the level of intellectual property rights and level of development in both developed and developing countries. Although human capital and trade openness in both groups are the most important factors affecting intellectual property rights, but economic freedom is inversely related to intellectual property rights across developing countries.
    Keywords: Development, Intellectual Property Rights, Innovation
    Abstract View Paper Original: Persian
  • The Power of Bank-Specific Variables in Explaining None-Performing Loans Ratio: Evidence from the Iranian Banking Sector
    Shahnaz Mashayekh, Mina Moghaddasi Nikjeh* Pages 95-115
    Banking is a main sector in each economy. Loan portfolio is the most important asset in banks, profit on loans accounts for main income in the banks. The loan quality is a key measure of the bank’s financial performance and stability. Therefore, the non-performing loan ratio measures a bank’s financial health.
    This study investigated the power of bank-specific variables in explaining the non-performing loan ratio. The current study used information of 14 banks (non-specialized banks) over the period 2009 - 2013. It examined the relationships among inefficiency ratio, profitability (ROE), size, equity to assets ratio, deposits to assets ratio, investments and joint ventures to assets ratio, non-interest income to total income ratio and non-performing loans ratio utilizing EGLS panel data method.
    The findings indicate positive relationships among inefficiency ratio, investments and joint ventures to assets ratio, non-interest income to total income ratio and non-performing loans ratio, and negative significant relationships among size, deposits to assets ratio and non-performing loans ratio.
    Keywords: Non, Performing Loans ratio, Bank, specific Variables, Panel data
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Insurance and Globalization in Developing 8 Countries (D-8): Bootstrap Panel Granger Causality Test
    Shahram Fattahi, Abolghasem Golkhandan * Pages 117-142
    This study investigates the causal linkages between insurance and globalizationin Developing 8 countries (D8) by focusing on country-specific analysis over the period 1999–2011. To this end, we use insurance penetration rate (as a proxy insurance activities), globalization index KOF (as a proxy of globalization) and economic growth (as a control variable) as research variables. We apply the panel causality test provided by Konya (2006). This method is based on the Seemingly Unrelated Regressions (SUR) model and Wald tests with the country-specific bootstrap critical values. The findings indicate bidirectional causality between insurance and globalization for Malaysia and Indonesia, unidirectional causality running from the globalization to the insurance for Iran, Turkey and Bangladesh and lack of causality between the insurance and the globalization for Nigeria, Egypt and Pakistan. Accordingly, we can say that the causality between insurance and globalization are not the same in the D8 members, with regard to their particular circumstances.
    Keywords: Insurance, Globalization, D8 Group Countries, Bootstrap, Dependency, Heterogeneity
    Abstract View Paper Original: Persian
  • Empirical Analysis of Volatilities of Oil Price and Exchange Rate on Economic Growth in Iran
    Nina Mirani *, Zeinab Baradaran Khanian, Mohammad Reza Salmani Pages 143-166
    Economic growth as a main development indicator is of special importance in each economy. As a result, investigating the factors affecting the economic growth is important. Resilient economic pattern means a set of principles that provides a framework for improving national economy under the economic sanctions. Given that the global oil market and the Iranian exchange rate market have been highly volatile in the past four decades, and Western block’ sanctions against Iran have affected this volatility, determination of the severity and how to impact of oil and exchange rate shocks on the Iranian economy is of great importance. This study examines the relationships among oil price fluctuations, exchange rate fluctuations and the impacts of economic sanctions on Iran's GDP using annual time-series during 1971- 2012. To this end, first indexes for the uncertainty caused by the fluctuations of oil prices and exchange rates are estimated using GARCH model, then the interactions among variables are investigated using Vector Auto-regressive model, and finally the long-term relationships of variables under study are derived via Co-integration Model. The findings suggest that long-term fluctuations in oil prices have positive effects on gross domestic product; however, exchange rate fluctuations have negative impacts on gross domestic product.
    Keywords: Volatility of Oil Prices, Volatility of Exchange Rate, GDP, Resistance Economic Pattern, GARCH
    Abstract View Paper Original: Persian